Pojam označava oblik države i oblik vlasti, a izvorno potiče iz političke teorije Starog Rima. Reč vodi poreklo od latinske reči res publicae u značenju stvar, opšte dobro, stvar kojom se ne može trgovati i označava državno uređenje u kome je državni poglavar izabran voljom naroda. Pojam republike određuje političku zajednicu preko sadržajno obuhvatanja normi koje stvaraju zajednicu, dakle, označava državno uređenje u kome državna vlast pripada narodu (narodni suverenitet), celom narodu (demokratska republika), najuglednijem staležu, kao u antičko doba (aristokratska republika). U antičkom smislu označava državu, posebno državu sa priznatim narodnim pravima. Republika je u antičkom Rimu bila oličenje slobode, jer je građanima omogućavala učestvovanje u donošenju odluka, stvaranje duha zajedništva i spremnosti da se opšte dobro postavi iznad interesa pojedinca. Ciceron je smatrao da je republika najbolji oblik političke zajednice, a pod pojmom republika podrazumevao dobrovoljno udruženje onih koji su se okupili oko zajedničkog razumevanja prava i zajedničke koristi. Razvoj političke misli uticao je da se republika počinje razumevati kao oblik političkog poretka (države) koji može obuzdati samovolju vladara. Nikolo Makijaveli je smatrao da je glavni uslov za uspostavljanje republike bilo postojanje specifične građanske vrline, koja proizvodi svest o dužnosti prema državi i poštovanje zakona. Teoretičar države Šarl Monteskje razlikuje demokratsku republiku (suverenost pripada čitavom narodu) i aristokratsku republiku (suverenost ima deo naroda). Žan Žal Ruso je tvrdio da se republika temelji na ideji opšte volje koja nadilazi pojedinačnu volju svih pripadnika zajednice. Danas se republike utvrđuju kao ustavne države, pri čemu je ustav izvor suverniteta. Na osnovu izvršne i zakonodavne vlasti razlikuju se predsedničke i parlamentarne republike. Najveći broj savremenih republika su po društvenom uređenju predstavničke demokratije. U odnosu na izvršnu i zakonodavnu vlast, razlikuju se predsedničke i parlamentarne republike. Vladar dolazi na funkciju izborom koji sprovode građani ili parlament.
